Dzisiejsza data:

Rozwój architektury i rzemiosła artystycznego

Najbardziej niezapomniane wrażenie pozostawiają powstałe wtedy obiekty architektoniczne. W XV wieku w szczytową fazę rozwoju wchodzi budownictwo gotyckie, określane nawet mianem „gotyku krakowskiego”. Najwspanialsze dzieła tego czasu - hełm wieży wyższej kościoła Mariackiego (tzw. Hejnalicy, wybudowany w 1478), Barbakan (1497-1499) czy kaplica Świętokrzyska na Wawelu (1473) stanowią najlepsze osiągnięcia „złotej jesieni” polskiego średniowiecza.


Fot. 49. Wieże Kościoła Mariackiego


Fot. 50. Barbakan, 1498-1499


Fot. 51. Kaplica Świętokrzyska w Katedrze wawelskiej, XV wiek,
na pierwszym planie pomnik Biskupa Kajetana Sołtyka

   W latach 1477-1489, w pracowni przybyłego do Krakowa z Norymbergi rzeźbiarza, Wita Stwosza, powstał największy w Europie ołtarz gotycki, pentaptyk, ukazujący sceny z życia Najświętszej Marii Panny i Jezusa Chrystusa.


Fot. 52. Wit Stwosz, Ołtarz Mariacki, 1477-1489

     To niezwykłe, jedyne w swoim rodzaju arcydzieło, zapowiadające nadejście nowego prądu w sztuce - renesansu – kosztowało miasto 2808 florenów, co równało się niemal rocznemu budżetowi bogatego wówczas Krakowa. Dziełem Wita Stwosza jest także kamienny nagrobek króla Kazimierza Jagiellończyka, ukazujący władcę w straszliwych mękach konania, pełnego majestatu i ludzkiej bezsilności w obliczu śmierci. Synowie Kazimierza Jagiellończyka, Jan Olbracht (1492-1501) i Zygmunt Stary (1506-1548), przeprowadzili dzieło przebudowy gotyckiego Zamku Wawelskiego w pyszną renesansową rezydencję, godną wspaniałego dworu jaki utrzymywali.


Fot. 53. Zamek Wawelski, dziedziniec wewnętrzny,

pierwsza połowa XVI wieku

    W 1533 nadworny architekt Zygmunta Starego, Bartłomiej Berrecci, ukończył najwspanialsze dzieło architektury renesansowej na północ od Alp, kaplicę grobową, nazwaną Kaplicą Zygmuntowską.


Fot. 54. Wnętrze Kaplicy Zygmuntowskiej, 1517-1533, arch. Bartłomiej Berrecci

   Syn Zygmunta Starego, Zygmunt August (1548-1572), był nie mniejszym mecenasem sztuki niż jego ojciec. Ozdobił on Wawelskie komnaty 356 arrasami, które rozpoczął zamawiać już jego ojciec, tworząc w ten sposób największą ich kolekcję w Europie.


Fot. 55. Arras, druga połowa XVI wieku, wł. Zamek Królewski na Wawelu


Fot. 56. Arras z kartuszem z monogramem Zygmunta Augusta, druga połowa XVI wieku,
wł. Zamek Królewski na Wawelu

    Mecenat królewski szedł w parze z mieszczańskim. W 1524 rada miasta ozdobiła wieżę ratuszową wspaniałym, ruchomym, wielofiguralnym zegarem (zniszczonym niestety od uderzenia pioruna w 1680). Wspaniałym zabytkiem rzemiosła artystycznego tego czasu jest srebrny kur, ofiarowany krakowskiemu Bractwu Kurkowemu przez radę miasta i tzw. Róg Kopaczy Wielickich, ufundowany przez Seweryna Bonera, dzieło Andreasa Durera, brata słynnego Albrechta. Nie od rzeczy będzie dodać, że w Krakowie pracował także w inny z braci Durerów, Hans, który malował ozdobne freski w królewskich komnatach na Wawelu.


Fot. 57. Srebrny kur Bractwa Kurkowego, Kraków 1565,
wł. Muzeum Historyczne m. Krakowa