Dzisiejsza data:

Wiek XIII

1201 – 1300

1201Mieszko w niejasnych okolicznościach opuszcza Kraków po raz kolejny i powraca tu raz jeszcze krótko przed śmiercią.

1202

- Tron krakowski na krótko otrzymał syn Mieszka Władysław Laskonogi.

- Rocznik kapitulny poświadcza, że tron krakowski objął Leszek Biały.

1207 I 4 - Papież Innocenty III przyjął Leszka Białego i księstwo krakowskie pod opiekę Stolicy Apostolskiej.

1207 IX 11 - Biskupem krakowskim, po raz pierwszy w drodze elekcji kanonicznej, wybrany został Wincenty Kadłubek.

1210 VI 9 - Książę śląski, Henryk Brodaty, przekonał papieża Innocentego III do potwierdzenia zasady senioratu dla władania Krakowem, co sprawiło, że z roszczeniem do tronu krakowskiego wystąpił Mieszko Plątonogi.

1211 - Książę raciborski Mieszko Plątonogi, senior dynastii Piastów, na krótko zajął tron krakowski.

1212 V 11 - Pierwsza udokumentowana wzmianka o Bieżanowie (rodzinny zapis testamentowy mówiący o rycerzu Radwanie, który swej bratowej zwraca dobra Bieżanowa).

1212 VII - Spłonął Skarbiec katedralny - przyczyną pożaru było uderzenie pioruna.

1216 - Biskup krakowski Wicenty Kadłubek konsekrował kościół św. Floriana.

1218Wincenty Kadłubek ustąpił z biskupstwa krakowskiego.

1218 IX 29 - Biskupem krakowskim, zatwierdzonym przez papieża Honoriusza III, został Iwo Odrowąż.

1220 - Poświadczony jest po raz pierwszy Piotr, włodarz (villicus) Krakowa.

1221

- Biskup Iwo Odrowąż sprowadził na Prądnik zgromadzenie szpitalnicze św. Ducha (duchaków) i powierzył im opiekę nad szpitalem.

- Wylew Wisły.

1222

- Wzmianka u Długosza informuje o założeniu kościoła Mariackiego przez Iwo Odrowąża.

Święty Jacek (Odrowąż) założył w Krakowie pierwsze w Polsce zgromadzenie dominikańskie.

- Biskup Iwo Odrowąż sprowadził do Kacic koło Słomnik cystersów, których następnie przeniósł do Mogiły nad Dłubnią.

- Spotykamy pierwszą wzmiankę o kościele św. Trójcy (obecnie dominikanów).

- Wylew Wisły.

1223 III 12 - Biskup Iwo Odrowąż w obecności legata papieskiego dokonał poświęcenia Bazyliki św. Trójcy.

1223

- Została założona szkoła Panny Marii, do końca XVI wieku najważniejsza szkoła w Krakowie.

- Do Krakowa przybył kardynał Grzegorz de Crescentio, legat papieski.

- Kolejny wylew Wisły.

1225

- Przeniesienie cystersów do Mogiły.

- Nieudany najazd na Kraków księcia śląskiego Henryka Brodatego - odstąpił po ośmiu dniach.

1226 - Wisła wylała.

1227 XI 24 - W Marcinkowie pod Gąsawą (Wielkopolska) został zamordowany Leszek Biały. Rządy w Krakowie przejęła, w imieniu jego nieletniego syna Bolesława Wstydliwego, regencja.

1228

- Rządy w Krakowie rozpoczęła Grzymisława, wdowa po Leszku, jako regentka.

- Wiosną Konrad Mazowiecki, stryj Bolesława Wstydliwego, podjął zabiegi o przejęcie rządów opiekuńczych w Krakowie.

- Walki o Kraków prowadzą Konrad MazowieckiWładysław Laskonogi i Henryk Brodaty.

- Książę wielkopolski Władysław Laskonogi zostaje księciem krakowskim.

- W dokumencie występuje Piotr scultetus Cracoviensis (sołtys krakowski), co wskazuje na ślady organizacji miejskiej jeszcze przed lokacją.

1229Konrad Mazowiecki wziął do niewoli Henryka Brodatego pod Zatorem, za cenę wolności zmusił go do zrzeczenia się praw do dzielnicy krakowskiej, i na krótko zawładnął Krakowem.

1230

- Na biskupstwo krakowskie wstąpił Wisław z rodu Zabawów.

- Spłonął kościół katedralny wraz z pokrytymi ołowiem wieżami.

1232Henryk Brodaty usunął z Krakowa Konrada.

1237

- Do Krakowa przybyli z Pragi pierwsi franciszkanie.

- Za pomocą koryta Młynówki królewskiej doprowadzono do miasta, w okolice dzisiejszego klasztoru OO. Reformatów, wody rzeki Rudawa.

- Powstały Górne Młyny Królewskie działające w okolicy rozwidlenia dzisiejszej ulicy Łobzowskiej z ulicą Garbarską.

- Rozpoczęto budowę kościoła Franciszkanów.

1238 III 19 - Na tron wstąpił Henryk Pobożny, syn zmarłego Henryka I Brodatego.

1239Kunegunda (święta Kinga) została zaślubiona księciu Bolesławowi Wstydliwemu według kanonicznej formuły sponsalia de futuro.

1241 II 13 - Rycerstwo małopolskie stawiło bezskuteczny opór Tatarom w bitwie pod Turskiem.

1241 III 18 - W bitwie pod Chmielnikiem rycerstwo krakowskie i sandomierskie poniosło klęskę z Tatarami.

1241 III 28 - Najazd Tatarów (pod wodzą Batu-chana) na Kraków. Przez pięć dni Tatarzy podpalają kościoły, zabijają ludzi bez różnicy wieku i płci, liczny łup z sobą unoszą.

1241 III 31 - Spalenie Krakowa, zginęło około 3 tysiące ludzi, ocalał jedynie kamienny kościół św. Andrzeja i Wawel.

1241 IV 1 - Połączone siły tatarskie ruszyły z Krakowa na Śląsk.

1241 IV 9Henryk Pobożny ginie w bitwie pod Legnicą.

1241 VII 10Konrad Mazowiecki zajął Wawel i przez blisko dwa lata władał Krakowem. Wybudował gród u ujścia Rudawy do Wisły oraz otoczył wałami i fosą kościół św. Andrzeja na Okole.

1241 - Wspomniany jest sołtys krakowski, Salomon.

1242 III 14 - Biskupstwo po śmierci Wisława objął Prandota z rodu Odrowążów.

1243 - Na tron krakowski wstąpił Bolesław Wstydliwy (po pokonaniu Konrada przez rycerstwo krakowskie w bitwie pod Suchodołem).

1244 - Biskup Prandota osadził zakonników św. Ducha (duchaków) przy kościele św. Krzyża.

1246Konrad Mazowiecki wraz z synem Kazimierzem i oddziałami Jaćwingów podszedł pod Kraków i zbudował trzy twierdze: u ujścia Rudawy, pod Tyńcem i w Lelowie. Wkrótce zostały odbite przez Bolesława.

1247 - Kościół katedralny pokryto blachą ołowianą.

1250 - Pierwsza źródłowa wzmianka o kościele św. Wojciecha w Rynku.

1251 - W Bochni odkryto sól kamienną.

1253 IX 8 - Papież Innocenty IV dokonał, w bazylice św. Franciszka w Asyżu, kanonizacji św. Stanisława.

1254 V 4 - W krakowskiej katedrze odbyła się uroczystość związana z kanonizacja św. Stanisława. Udział wzięli: książę krakowski Bolesław, wszyscy biskupi polscy, wielu książąt przybyłych specjalnie do Krakowa oraz specjalny nuncjusz papieski Opizon.

1254 - Spotyka się w źródłach wzmianki o istnieniu kościoła św. Benedykta na wzgórzu Rękawka, o osadzie w Dębnikach oraz o pierwszym młynie w Krakowie (młyn na Zwierzyńcu, wielokrotnie przebudowywany, stał na tym miejscu do roku 1908).

1255 - Na urząd palatyna krakowskiego wstąpił Mikołaj, syn Mściwoja.

1256Bolesław Wstydliwy i jego matka Grzymisława potwierdzają stan posiadania klasztoru Norbertanek na Zwierzyńcu.

1257 I 24 - Mieszkańcy miasta odczuli trzęsienie ziemi.

1257 VI 5 - Bolesław Wstydliwy, jego matka Grzymisława i żona Kinga wystawiają na wiecu w Kopernii akt lokacji Krakowa na prawie niemieckim. Rynek zostaje przesunięty na obecne miejsce.

1257 - W okresie lokacji miasto zajmowało około 50 hektarów powierzchni i liczyło około 4 000 ludności.

1258 IV 13 - Papież Aleksander IV nadał odpusty kościołowi Dominikanów.

1259 I 31 - Rocznik kapitulny odnotował trzęsienie ziemi.

1259 - Od listopada do lutego 1260 miał miejsce drugi najazd Tatarów pod wodzą Burondy. Zniszczyli ziemię sandomierską i wtargnęli do Krakowa. Bolesław uszedł na Węgry.

1260 - Książę Kazimierz Mazowiecki, syn Konrada, zorganizował wyprawę pod sam Kraków.

1261 - Do Krakowa dotarli flagellanci (biczownicy), członkowie średniowiecznej sekty religijnej.

1263 VIII 5 - Obserwowano zaćmienie słońca.

1263 - Książę Bolesław Wstydliwy ufundował kościół św. Marka, przeznaczony dla zakonu kanoników regularnych św. Augustyna (zgromadzenia pokutniczego).

1264

- Po raz pierwszy wzmiankowana jest krakowska Rada - na trzecim miejscu - po wójcie i ławie.

- W Roczniku Kapitulnym zaznaczono pojawienie się komety, jako zapalonej chmury stojącej 80 dni.

1265 - Podjęto budowę murowanego zamku na Wawelu.

1266 X 9 - Biskupem krakowskim został Paweł z Przemankowa, jeden z najbutniejszych wielmożów małopolskich.

1266 - Dokonano nowej redakcji Rocznika kapitulnego krakowskiego, uzupełniając go między innymi wiadomościami "od początku świata", w oparciu o encyklopedyczne dzieło z VII wieku Etymologiae arcybiskupa Sewilli Izydora.

1268 - Zmarły Jakub ze Skaryszewa przekazał w testamencie swój księgozbiór prawniczy Kościołowi krakowskiemu.

1269 - Prawdopodobnie spalił się kościół Franciszkanów.

1270 VII 21 - Kraków dotknięty został powodzią - od Skałki po kościół św. Benedykta wszystko było pod wodą.

1270 VIII 17 - Król węgierski Stefan V odbył pielgrzymkę, jako pierwszy koronowany władca, do grobu św. Stanisława i bawił w Krakowie dwa dni.

1271 - W okresie wielkiego postu doszło do sporu pomiędzy biskupem Pawłem a księciem Bolesławem Wstydliwym i jego żoną Kingą.

1273

- Bunt rycerstwa krakowskiego przeciwko Bolesławowi Wstydliwemu poparty przez biskupa Pawła z Przemankowa.

Bolesław Wstydliwy wywłaszczył prywatnych posiadaczy źródeł solnych i urządzeń warzelniczych w Bochni i Wieliczce.

1276 IX - Zaczęła się niesłychanie surowa zima.

1279 - Na tronie zasiadł Leszek Czarny.

1282

- Wielki głód spowodował wyjście wielu ludzi na Ruś i na Węgry.

- Bunt możnowładztwa pod wodzą biskupa krakowskiego Pawła z Przemankowa i wojewody sandomierskiego Janusza Starży.

1283Leszek Czarny dopuścił do uwięzienia biskupa krakowskiego Pawła z Przemankowa.

1285 - Nowy bunt przeciwko Leszkowi Czarnemu, który opuścił miasto, pozostawiając swą żonę, Gryfinę, pod opieką krakowskich mieszczan, którzy obronili miasto przed buntownikami.

1286Leszek Czarny zezwolił na obwarowanie miasta (bardzo mocną drewnianą konstrukcją i fosami) oraz nadał mieszczanom duże wolności.

1287 - W grudniu 1287 lub w styczniu 1288 Tatarzy pod wodzą Nogaj-chana ponownie weszli na teren Polski. Kraków nie został zdobyty, dzięki niedawno wybudowanym fortyfikacjom drewnianym i ziemnym.

1288 - Jesienią, po śmierci Leszka Czarnego, Kraków zajął Henryk Prawy.

1289Władysław Łokietek ze swoimi sprzymierzeńcami na krótko opanowali Kraków, Henryk, dzięki poparciu mieszczan odzyskał miasto.

1290 VII 25 - Poświadczony jest po raz pierwszy wójt krakowski Albert jako comes, a więc z tytułem przysługującym dostojnikom.

1290 VII - Od lipca do września Krakowem władał Przemysł.

1290 IX 12 - Na prośbę Pawła z Przemankowa, Przemysł nadał kościołowi krakowskiemu prawo do pobierania dziesięciny z połowy dochodów żupy krakowskiej oraz mieszczaństwa.

1290 IX - Po 12 września Kraków zajął Władysław Łokietek.

1290Henryk IV swoim następcą uczynił księcia wielkopolskiego Przemysła II.

1291 I Przemysł II zrzekł się swych praw do ziemi krakowskiej na rzecz króla czeskiego Wacława II.

1291

- Wiosną tego roku oddziały czeskie króla Wacława II zajęły Kraków na 15 lat.

- Wacław II, jako nowy władca dzielnicy krakowskiej, wydał w Lutomyślu przywilej, potwierdzający dotychczasowe przywileje mieszczan krakowskich.

1292 - Nowym biskupem krakowskim został Prokop.

1293 - Źródła poświadczają praktykę powoływania wójtów sądowych, obok wójta dziedzicznego.

1295 - Na biskupstwo wybrano Jana Muskatę, obok wójta Alberta, jeden z filarów panowania czeskiego w Małopolsce.

1298 - W Roczniku Świętokrzyskim odnotowano: "Tego czasu Czesi Kraków obmurowali".

1298 - Początek fortyfikacji murowanych, pierwsza wzmianka o bramie Grodzkiej i Szewskiej.

1300 - Zbudowano bramę Floriańską.